Emre Kongar
Emre Kongar ekongar@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Anayasayı ihlal suçu işlendiğinde?

09 Şubat 2024 Cuma

ANAYASA’YI İHLAL SÜRECİ

Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay konusunda iki kez üst üste verdiği hak ihlali kararına İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi uymadı.

Ayrıca, Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin bu kararını imzalayan üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu.

Anayasa’ya uyma yemini etmiş olan Cumhurbaşkanı bu konuda “Hakem görevi” üstlendiğini söyledi ve Yargıtay’dan yana tavır belirtti.

TBMM Başkan Vekili AKP’li eski Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Yargıtay kararını Meclis’te okutarak Atalay’ın milletvekilliğini düşürdü.

Bu süreç süresince, ben ve aralarında hukuk profesörlerinin de olduğu pek çok kişi, bu tutum ve davranışın Anayasa’yı ihlal ettiğini, “Anayasa’ya Sivil Darbe” anlamını taşıdığını ve buna karşı Anayasa’yı korumak için direnme hakkımızın doğduğunu yazdık.

***

ANAYASA’YI İHLAL UYARISI

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Aslan, Yargıtay Başkanı’nın katılmadığı, Cumhurbaşkanı’nın katıldığı, Anayasa Mahkemesi’ndeki bir törende, yukarıdaki süreç hakkında şunları söyledi:

“Temyizden geçerek kesinleşmiş yargı kararlarından sonra Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar ve yorumdan sonra görüş farklılıklarının, yorum farklılıklarının bulunduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmamasının hiçbir anayasal ve yasal zemini ve temeli yoktur...

...Ancak bir hukuk devletinde katılmasak da bu kararlara uyulması anayasal bir zorunluluktur.”

***

Anayasa’nın ihlal edilen maddeleri:

Anayasa Madde 153:

“Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazete’de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.”

Anayasa Madde 104:

“Cumhurbaşkanı...

Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.”

Cumhurbaşkanlığı yemini:

“... Anayasaya ... bağlı kalacağıma ...

... Büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine and içerim.”

Milletvekilliği yemini:

“...hukukun üstünlüğüne...

... Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk milleti önünde namusum ve şerefim üzerine and içerim.”

***

Anayasa kime emanet; onu kim koruyacak?

Anayasa’nın “Başlangıç” bölümünde “Demokrasiye âşık Türk evlatlarına” verilen görev:

“Türk Vatanı ve Milletinin ebedi varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez bütünlüğünü belirleyen bu Anayasa...

...Sözüne ve ruhuna ... saygı ve mutlak sadakatle yorumlanıp uygulanmak üzere.

TÜRK MİLLETİ TARAFINDAN, demokrasiye âşık Türk evlatlarının vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunur.”

Anayasa Madde 148’e göre Anayasa Mahkemesi’ne verilen görev:

“Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.”

***

Anayasa’yı korumak için direnmek görevi, başta iktidar olmak kaydıyla, varlıklarını ve meşruiyetlerini bu anayasadan alan bütün siyasal partilerin görevidir.

İktidar, bırakın Anayasa’yı korumayı, tam tersine, onu ihlal ediyorsa, Anayasa’yı korumak için direnmek önce Anayasa Mahkemesi’nin ve öteki yargı organlarının, sonra siyasal partilerin, sonra bütün devlet kurumlarının, onlardan sonra da bütün vatandaşların görevidir:

Herkes, her zaman, her yerde, Anayasa’yı korumak için direnmeli, Anayasa Mahkemesi ve yetkili mahkemeler de Anayasa’yı ihlal suçu işleyenleri yargılamalıdır!



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Siyasal herestetizm 22 Aralık 2024
Güç zehirlenmesi 20 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları